Składniki rakotwórcze w jedzeniu – jakie produkty mogą powodować nowotwór?

Rakotwórcze jedzenie – jakich składników w diecie się wystrzegać

Nieprawidłowa dieta, związki chemiczne wykorzystywane w produkcji żywności oraz sztuczne dodatki zawarte w produktach spożywczych mogą odpowiadać za nawet 30% zachorowań na nowotwory. Międzynarodowa Agencja Badań nad Rakiem (IARC) umieszcza rakotwórcze składniki zawarte w jedzeniu na 4-stopniowej skali:

• grupa 1 – czynnik rakotwórczy dla ludzi,
• grupa 2A – prawdopodobnie kancerogenny,
• grupa 2B – przypuszczalnie kancerogenny,
• grupa 3 – nie może być zaklasyfikowany pod względem działania rakotwórczego,
• grupa 4 – prawdopodobnie nie jest rakotwórczy.

Dodatki do żywności są oznaczane kodem E. Pomimo że Federacja Europejskich Enzymów i Dodatków do Żywności oraz Unia Europejska dopuściły możliwość używania tych substancji w produktach spożywczych, wiele z nich jest kancerogennych. Warto wyrobić sobie nawyk czytania składu przed włożeniem produktu do koszyka i zrezygnować z jedzenia zawierającego barwniki, konserwanty, wzmacniacze smaku i zapachu.

Nawet jeśli kancerogenne dodatki do żywności występują w niewielkich ilościach, spożywane zbyt często mogą powodować poważne dolegliwości.

Co kryje się pod oznaczeniami na żywności?

• E 100-199 to barwniki i pigmenty
• E 200-269 to konserwanty
• E 277-399 to stabilizatory i przeciwutleniacze
• E 400-499 to zagęstniki
• od E 500 to substancje trudne do zakwalifikowania

Najbardziej niebezpiecznymi dla zdrowia (rakotwórczymi) dodatkami w jedzeniu są poniższe składniki:

• Czerń brylantynowa (E151) występuje w ciastach w proszku, jogurtach, ajerkoniaku, sosach i kawiorze
• Kwas benzoesowy (E210) znajdziemy w napojach gazowanych, majonezach, marynatach, konserwach warzywnych i owocowych, margarynie i piwie
• Benzoesan sodu (E211) jest obecny w napojach gazowanych, majonezach, ketchupach, serach i marynatach
• Benzoesan potasu (E212) zawierają napoje bezalkoholowe aromatyzowane, musztarda, przetwory z krewetek oraz margaryna
• Bifenyl (E230) dodawany jest do owoców cytrusowych, chroni skórki przed owadami
• Azotyny potasu (E249) dodatek do wędlin i mięs
• Azotyn sodu (E250) dodatek do wędlin i mięs
• Azotan sodu (E251) dodatek do wędlin, mięs, serów, marynowanych śledzi
• Azotan potasu (E252) dodatek do wędlin, serów podpuszczkowych i topionych
• Aspartam (E951) występuje w produktach oznaczonych jako light, rozpuszczalnym kakao, kawie instant, słodzikach, gumie do żucia, drinkach i lekach

Inne składniki rakotwórcze obecne w jedzeniu – substancje szkodliwe

Pod określeniem nitrozoaminy kryją się dodatki do żywności oraz konserwanty. Nitrozoaminy znajdziemy najczęściej w wędzonych wędlinach, wołowinie, bekonie oraz hamburgerach. Powodują raka jelita grubego, wątroby, trzustki i żołądka.

HCA to heterocykliczne aminy aromatyczne, powstające podczas obróbki termicznej mięsa w temperaturze powyżej 150 stopni Celsjusza. Największym problemem jest mięso przygotowywane na otwartym ogniu (np. na grillu czy ognisku), a im dłuższa obróbka, tym więcej HCA dostarczamy później organizmowi.

WWA, czyli wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne również powstają w trakcie obróbki termicznej mięsa, ale występują też w produktach mlecznych, owocach, warzywach, zbożach i olejach. Na poziom WWA wpływ mają jakość powietrza, gleby i wody, w jakich uprawiane są rośliny. Produkty pochodzące z terenów silnie zanieczyszczonych mogą zawierać nawet 5 gramów wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych w jednym kilogramie.

Mikotoksyny to produkt przemiany materii grzybów pleśniowych. I o ile nie wszystkie są szkodliwe dla człowieka, niektóre są bardzo szkodliwe (np. ochratoksyna i aflatoksyna). Mikotoksyny występują często na ziarnach zbóż, a pochodne znajdziemy w mleku i przetworach mlecznych.

 

Zobacz również: pestki moreli w profilaktyce nowotworów.