Wcześniak – przyczyny, powikłania i pielęgnacja dziecka urodzonego przedwcześnie

Przyczyny przedterminowego porodu

Szacuje się, że aż 30% wszystkich przedwczesnych porodów nie posiada jednoznacznej przyczyny. Wyróżniamy jednak kilka czynników ryzyka, które zwiększają prawdopodobieństwo wcześniactwa. Należą do nich ciąże mnogie, wiek matki (zarówno zbyt niski jak i zbyt wysoki), wady macicy i łożyska, zakażenia wewnątrzmaciczne, niski status ekonomiczno-społeczny, nadciśnienie i zakażenia dróg moczowych. Badania wykazały, że kobiety, które same były wcześniakami są zagrożone tym, że ich ciąża również zakończy się przed terminem. W niektórych przypadkach, najczęściej tych w których życiu dziecka lub matki zagraża niebezpieczeństwo, przedterminowy poród jest wywoływany sztucznie przez lekarza prowadzącego ciążę.

Z czym wiąże się wcześniactwo?

Dziecko, które przychodzi na świat zbyt szybko nie ma jeszcze w pełni rozwiniętych wszystkich narządów. Pomimo szybkiego postępu w dziedzinie neonatologii szacuje się, że wciąż 80% wszystkich przypadków śmierci noworodków dotyczy wcześniaków. W zależności od tego w którym tygodniu ciąży dziecko przyszło na świat różnią się jego szanse na normalne funkcjonowanie. Najczęstszym powikłaniem u dzieci urodzonych przed 36 tygodniem ciąży są zaburzenia pracy układu oddechowego. Dopiero po 34 tygodniu ciąży u dziecka rozwijają się pęcherzyki płucne umożliwiające wymianę gazową. Dlatego wcześniaki często wymagają wsparcia oddechowego lub podłączenia do respiratora. Kolejnym częstym zaburzeniem jest brak odruchu ssania, który utrudnia przyjmowanie pokarmu. Wcześniaki wymagają częstszego karmienia mniejszymi ilościami mleka matki.

Skrajne wcześniactwo – zagrożenia

Bardzo skrajnym i skrajnym wcześniakiem nazywamy dziecko urodzone pomiędzy 22., a 28. lub 32. tygodniem ciąży. Takie noworodki są zagrożone permanentnymi wadami rozwojowymi, takimi jak dziecięce porażenie mózgowe. Z powodu niedojrzałości kluczowych organów regulujących pracę wszystkich układów wymagają stałego monitorowania czynności życiowych. Niedojrzałość układu pokarmowego może skutkować martwiczym zapaleniem jelita, a układu krwionośnego – krwawieniem wewnątrzczaszkowym. Dzieci które były wcześniakami są szczególnie zagrożone zaburzeniami rozwojowymi. Występuje u nich wyższe ryzyko wystąpienia autyzmu, zaburzeń wzroku i słuchu oraz trudności poznawczych – w tym przyswajania wiedzy w szkole czy podczas zabawy z rodzicami.

Jak powinna wyglądać pielęgnacja wcześniaka?

Ze względu na niedojrzałość skóry i brak tkanki tłuszczowej zapewniającej termoregulację większość wcześniaków wymaga umieszczenia w inkubatorze z podwyższoną temperaturą i wilgotnością powietrza. Nierzadko stosowane są również aparaty wspomagające czynności oddechowe lub przewody służące do karmienia dożylnego. Nawet w takim stanie noworodek powinien otrzymywać jak najwięcej uwagi rodziców – szczególnie dotyku, kontaktu wzrokowego i karmienia naturalnym mlekiem matki. W miarę rozwoju dziecka będzie można stopniowo ograniczać ilość niezbędnej aparatury i z czasem będzie można brać je na ręce. Wcześniaki wymagają specjalnego harmonogramu karmienia i specyficznych procedur pielęgnacyjnych, które powinny zostać szczegółowo wyjaśnione matce przez personel szpitala. Wcześniak wymaga bowiem szczególnej opieki nawet po wypisie ze szpitala. Ze względu na zagrożenie wystąpieniem wad rozwojowych dziecko urodzone przedwcześnie powinno przebywać pod stałą opieką lekarza do 2. roku życia.

Leki groźne dla dzieci – jakich leków nie podawać dzieciom?