Zespół cieśni nadgarstka w zawodach manualnych – czy jesteś w grupie ryzyka?

Zespół cieśni nadgarstka jest częstym schorzeniem, które powoduje ból, drętwienie oraz uczucie mrowienia dłoni i ramienia. Najczęściej występuje wtedy, gdy nerw pośrodkowy w nadgarstku ulega stanom zapalnym – często w wyniku powtarzających się ruchów, takich jak pisanie na komputerze, trzymanie telefonu przy uchu podczas rozmowy lub gry na pianinie. Jakie zawody znajdują się w grupie ryzyka zespołu cieśni nadgarstka?

Jakie są przyczyny zespołu cieśni nadgarstka?

Ponad 90% przypadków zachorowań na zespół kanału cieśni nadgarstka występuje na tle idiopatycznym, czyli z nieznanej przyczyny. Najczęściej jednak do zachorowania dochodzi wskutek wykonywanie jednostajnego, powtarzalnego ruchu nadgarstka. Każda praca wymagająca długotrwałego powtarzalnego użycia tego stawu (użycie młota pneumatycznego, niektóre pozycje podczas pracy w fabryce) może stanowić zagrożenie dla naszych nadgarstków. Obecnie trudno wskazać zawody, w których to ryzyko jest największe, bowiem do zespołu mogą prowadzić takie czynności jak pisanie na klawiaturze komputera, jazda na rowerze, szycie na maszynie, etc. 

Poza wykonywanym zawodem,  do rozwoju zespołu cieśni nadgarstka może również przyczyniać się wiele innych czynników.
Obejmują:

  • dziedziczność,
  • ciąża,
  • hemodializa,
  • uraz lub zwichnięcie nadgarstka,
  • deformacja dłoni lub nadgarstka,
  • choroby artretyczne, takie jak reumatoidalne zapalenie stawów i dna moczanowa,
  • niedoczynność tarczycy,
  • cukrzyca,
  • alkoholizm,
  • podeszły wiek,
  • guz w kanale nadgarstka,
  • menopauza,
  • otyłość,
  • złogi amyloidu.

Jakie są najczęstsze objawy zespołu cieśni nadgarstka?

Do typowych objawów cieśni nadgarstka można zaliczyć:

  • drętwienie, mrowienie, pieczenie i ból – przede wszystkim w kciuku i palcu wskazującym, środkowym i serdecznym,
  • sporadyczne wrażenia podobne do wstrząsu, które promieniują do kciuka i palca wskazującego, środkowego i serdecznego,
  • ból lub mrowienie przemieszczające się wzdłuż przedramienia, w kierunku barku,
  • słabość i niezdarność dłoni, która utrudnia wykonywanie codziennych czynności,
  • upuszczanie rzeczy.

Objawy mogą się nasilać, gdy nadgarstek jest zgięty do przodu. Drętwienie lub ból mogą się zaostrzyć w nocy i prowadzić do problemów ze snem.

Zespół cieśni nadgarstka – diagnostyka

Zespół cieśni nadgarstka jest zwykle diagnozowany na podstawie opisu objawów i badania fizykalnego. Lekarz przebada Cię pod kątem zmniejszonego czucia w palcach, osłabienia mięśni w problematycznej dłoni i oznak zapalenia stawów. Może również skontrolować, czy płyn gromadzi się w różnych częściach ciała, w tym dłoniach, stopach, nogach. Dodatkowy płyn zwiększa ciśnienie w kanale nadgarstka.

Kilka testów może pomóc w postawieniu diagnozy. Test Tinela wykonuje się przez stuknięcie skóry w nerw pośrodkowy nadgarstka. Z kolei manewr Phalena polega na wygięciu nadgarstka przez 30-60 sekund. Jeśli podczas badań pojawi się ból, drętwienie lub mrowienie, najprawdopodobniej nerw jest ściśnięty.

Lekarz może również zlecić badanie poziomu cukru (glukozy) i hormonów tarczycy w krwi. W ten sposób sprawdza, czy chorujesz na cukrzycę lub niedoczynność tarczycy. Warto bowiem pamiętać, że te choroby zwiększają ryzyko zespołu cieśni nadgarstka i często są ze sobą powiązane.

Testy elektrofizjologiczne z kolei pomagają ustalić, w jaki sposób działa nerw pośrodkowy i czy nie jest wywierany na niego zbyt duży nacisk. Pozwalają również zdiagnozować neuropatia lub inne miejsce ucisku nerwy, które wywołuje objawy. Testy elektrofizjologiczne mogą obejmować badania przewodzenia nerwowego oraz elektromiogram (EMG).

W niektórych przypadkach pomocne są również ultradźwięki, RTG i rezonans magnetyczny (MRI).

Leczenie zespołu cieśni nadgarstka

We wczesnych stadiach odpowiednie leczenie może spowolnić lub zatrzymać postęp choroby.

Zabiegi niechirurgiczne mogą obejmować:

  • szyny: utrzymywanie nadgarstka w pozycji prostej lub neutralnej zmniejsza nacisk na nerw w kanale nadgarstka,
  • niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ): łagodzą ból i zmniejszają stan zapalny,
  • zmiany aktywności: jeśli praca lub zajęcia rekreacyjne nasilają objawy, zmiana lub modyfikacja tych czynności może pomóc,
  • ćwiczenia nadgarstka: zgodnie z zaleceniami lekarza ortopedy lub rehabilitanta,
  • Z=zastrzyki steroidowe: zmniejszają stan zapalny bezpośrednio u źródła, szybko przynosząc ulgę pacjentowi.

Jeśli metody niechirurgiczne nie przynoszą spodziewanych efektów, lekarz może zalecić operację. Ostateczna decyzja jest uzależniona od poziomu bólu, drętwienia dłoni i innych objawów. Taki zabieg chirurgiczny nosi nazwę “uwolnienia cieśni nadgarstka”. Istnieją dwie różne techniki chirurgiczne. Ich celem jest zmniejszenie nacisku na nerw pośrodkowy poprzez przecięcie więzadła tworzącego “dach” kanału nadgarstka. W ten sposób lekarz zwiększa kanał nadgarstka. Jednocześnie zmniejsza nacisk na wspomniany już wcześniej nerw pośrodkowy.

Zobacz również: Kolagen – sposób na zdrowe stawy