Wszystko o diecie bezglutenowej

Badania dowodzą, że u 30 proc. dorosłych, u których wykryto celiakię, w pierwszych latach życia ujawniła się jej łagodna postać, ale choroba nie została prawidłowo zdiagnozowana. Istnieje prawdopodobieństwo, że za rozwój choroby odpowiadają predyspozycje genetyczne. Istotą celiakii jest nadwrażliwość organizmu na gluten, czyli białko zawarte w ziarnach pszenicy, owsa, żyta i jęczmienia. Mimo badań nie stwierdzono dotychczas, co jest przyczyną reakcji alergicznej, która prowadzi do stanu zapalnego jelita i niszczenia śluzówki. Z badań wynika, że najbardziej narażone na celiakię są osobę cierpiące na jedną z chorób autoagresywnych i obciążone genetycznie tymi chorobami. Inna teoria głosi, że schorzenie rozwija się u osób ze zmniejszoną odpornością po przebytej infekcji, operacji czy silnym stresie.

W przypadku najmłodszych stosunkowo łatwo ustalić związek między objawami chorobowymi, a spożywaniem produktów z zawartością glutenu, ponieważ dieta jest rozszerzana stopniowo. Co więcej, u dzieci ze stwierdzoną celiakią występują typowe objawy, takie jak: wymioty, biegunka, wzdęcia, powiększony brzuch, opuszczone ramiona i pośladki oraz bladość skóry. Dzieci z niezdiagnozowaną celiakią wolniej rosną i cierpią z powodu niedowagi. Rodzice, zaniepokojeni nieprawidłowym rozwojem pociech, zazwyczaj szybko interweniują. Po wdrożeniu odpowiedniej diety najmłodsi zaczynają się prawidłowo rozwijać.

Warto jednak pamiętać, że choroba u każdego może przebiegać inaczej. Niekiedy chorzy mają zaburzenia wypróżniania, zaś u innych występują biegunki, wzdęcia oraz inne dolegliwości gastryczne. Wszystkie te symptomy stanowią skutek zaburzeń wchłaniania żelaza, kwasu foliowego oraz witamin A, D, K i B. Zdarza się, że objawy są bardzo słabo widoczne i właściwie jedynym symptomem choroby jest lekkie osłabienie organizmu. Z drugiej strony chorzy mogą bardzo cierpieć na nawracające zapalenie kłębuszków nerkowych oraz niewydolność trzustki. Tak szerokie spektrum objawów czyni z celiakii schorzenie bardzo trudne do zdiagnozowania.

Skutki celiakii

Wskutek działania glutenu dochodzi do uszkodzenia błony jelita cienkiego i zaniku kosmków jelitowych, które gęsto pokrywają ścianę jelita. Za pośrednictwem kosmków do organizmu przenikają substancje zawarte w pożywieniu – jeżeli dojdzie do ich uszkodzenia, substancje nie są odpowiednio absorbowane przez organizm, co może skutkować niedożywieniem.

Jak zdiagnozować celiakię?

Lekarz diagnozuje pacjenta po wykluczeniu innych schorzeń. Podstawą stwierdzenia celiakii jest dokładny wywiad – lekarz poszukuje niewyjaśnionych objawów w przeszłości, które mogą świadczyć o chorobie. Do charakterystycznych symptomów zalicza się m.in. osłabienie i zmęczenie, które utrzymuje się przez długi czas. Do prawidłowej diagnostyki konieczne są badania laboratoryjne i obrazowe, biopsja lub badania laboratoryjne.

Jak leczyć celiakię?

Na celiakię nie ma leku. Jedynym sposobem walki z przypadłością jest stosowanie diety bezglutenowej. Raz wyzwolona choroba pozostaje w uśpieniu, dlatego po zjedzeniu choćby minimalnej ilości glutenu, musimy liczyć się z jej obudzeniem.