Udar słoneczny i cieplny – jak chronić organizm przed udarem? Objawy i leczenie
Data publikacji: 12 czerwca 2019Udar słoneczny, rodzaj zjawiska znanego też jako udar cieplny lub porażenie cieplne, to zespół objawów występujących w wyniku przegrzania organizmu przez promienie słoneczne. Bardzo często jest efektem nadmiernego opalania, jednak może go wywołać każde dłuższe przebywanie w silnym słońcu. Jak poznać objawy udaru słonecznego i co zrobić, żeby złagodzić dolegliwości?
Czym różni się udar słoneczny od udaru cieplnego?
Udar cieplny, zwany też porażeniem cieplnym, to stan wywołany wskutek przegrzania organizmu. Długie przebywanie w bardzo wysokiej temperaturze, kiedy organizm nie może regulować swojej temperatury i pozbyć się nadmiaru ciepła. Może nie niego dojść w gorącej kąpieli, saunie czy innym środowisku o wysokiej wilgotności, lub w każdych okolicznościach, kiedy organizm jest narażony na bezpośrednie źródło ciepła, np. w rozgrzanym, zamkniętym samochodzie. Udar słoneczny jest rodzajem porażenia cieplnego, który jest wywołany przez silne nasłonecznienie.
Jak rozpoznać symptomy udaru słonecznego?
Objawy wywołane udarem to zaczerwienienie skóry twarzy (w łagodniejszych przypadkach), lub bladość, kiedy porażenie jest bardziej rozległe. Towarzyszy temu osłabienie mięśni, trudności w utrzymaniu równowagi i chodzeniu, a czasami omdlenie lub utrata przytomności. Osoby z udarem słonecznym mogą mieć zaburzone pole widzenia, tzw. mroczki przed oczami, problemy z mówieniem i odczuwać nudności. Poniżej przedstawiamy listę objawów, które mogą świadczyć o porażeniu słonecznym:
- nudności i wymioty,
- zawroty głowy,
- gorączka i dreszcze,
- poty,
- przyspieszone tętno,
- problemy z widzeniem,
- problemy z mówieniem,
- temperatura ciała powyżej 40 stopni,
- niepokój i nerwowość,
- osłabienie i wiotkość mięśni,
- zaczerwienienie skóry w miejscach ekspozycji na słońce.
Takie objawy mogą świadczyć o przegrzaniu organizmu, udarze słonecznym lub porażeniu cieplnym, jednak w każdym przypadku konieczna jest konsultacja z lekarzem.
Jak pomóc osobie po udarze słonecznym?
Wyszczególnia się kilka kluczowych etapów postępowania w przypadku podejrzenia udaru słonecznego.
- Umieścić w chłodnym, przewiewnym miejscu, z dala od źródeł ciepła.
- Schłodzić skórę poprzez zdjęcie ubrania i okłady z zimnych kompresów oraz lodu. Szczególnie ważne jest schładzanie głowy i klatki piersiowej.
- Uzupełnić brak płynów – podawać chłodną wodę z dodatkiem odrobiny soli (dla wyrównania poziomu utraconych elektrolitów). Najlepsze jest częste picie małych, chłodnych porcji płynów.
- Jeśli twarz chorego jest blada, należy umieścić go w takiej pozycji, aby głowa znajdowała się poniżej poziomu tułowia.
- Jeśli osoba jest nieprzytomna, należy prowadzić resuscytację do momentu przybycia lekarza.
Najważniejsze jest zmniejszenie temperatury ciała, dlatego chłodne pomieszczenie, zimne okłady i uzupełnianie płynów są kluczowe dla sprawnej reakcji.
Czego nie wolno robić?
Osoby, które uległy przegrzaniu organizmu nie powinny być schładzane lodowatą wodą. Ekstremalne zimne kąpiele powodują drgawki, które dodatkowo rozgrzewają organizm od ośrodka, dlatego ważne jest długotrwałe, ale spokojne schładzanie.
Aż 12% przypadków porażenia cieplnego u dorosłych jest śmiertelnych.
Jak zabezpieczyć się przed uder lub porażeniem słonecznym?
Oto kilka kwestii, których należy przestrzegać, aby nie dostać udaru słonecznego.
- Odpowiedni strój i nakrycie głowy.
- Nawodnienie organizmu, picie dużej ilości wody.
- Unikanie miejsc o bardzo wysokiej temperaturze i wilgotności.
- Unikanie pełnego słońca i słabo wentylowanych pomieszczeń.
