Osteoporoza w menopauzie
Data publikacji: 4 maja 2018Okres menopauzy predysponuje do rozwoju szeregu chorób charakterystycznych dla wieku dojrzałego oraz starczego. Związane jest to z występującym fizjologicznie niedoborem hormonów płciowych.
Czym jest osteoporoza?
Najprościej zdefiniować można ją jako uogólnioną, przewlekłą chorobę układu kostnego cechującą się obniżeniem gęstości mineralnej kości i zaburzeniami mikrostruktury beleczek kostnych. W efekcie kości stają się delikatne i kruche, a co się z tym wiąże, znacznie bardziej podatne na złamania. Najczęściej dotyczą one nasady dalszej kości promieniowych, trzonów kręgów oraz szyjki kości udowej.
Osteoporoza podczas menopauzy
W miarę starzenia się organizmu, mamy do czynienia z utratą masy kostnej. Bardzo często dochodzi do niej podczas menopauzy, co związane jest ze spadkiem poziomu hormonów gwarantujących równowagę między procesami kościotwórczymi a resorpcją. Niemałą rolę odgrywają tu także czynniki genetyczne, przyjmowane leki oraz współobecne choroby przewlekłe, takie jak cukrzyca, mukowiscydoza czy kamica nerkowa. Do rozwoju choroby w dużym stopniu przyczynia się również dieta uboga w wapń oraz niedobór witaminy D. Używki w postaci papierosów czy alkoholu prowadzą do zachwiania równowagi między stężeniem czynników chroniących oraz niszczących strukturę kostną. Prawdopodobieństwo zachorowania na osteoporozę jest także większe u osób długotrwale unieruchomionych oraz tych, w których codziennym życiu brak jest aktywności fizycznej.
Osteoporoza a okres okołomenopauzalny
Kluczową rolę w etiopatogenezie osteoporozy odgrywają hormony. Poza najbardziej oczywistymi takimi, jak parathormon oraz kalcytonina, które odpowiadają za regulowanie poziomu wapnia w krwi i kościach, ogromne znaczenie mają hormony płciowe – estrogeny. Miejscem ich syntezy są jajniki. Wskutek zaniku ich funkcji pod wpływem starzenia organizmu, redukcji ulega poziom produkowanych przez nie hormonów. Główną rolą estrogenów w kontekście tkanki kostnej to skuteczna ochrona przed nadmierną resorpcją kości przez osteoklasty. Wpływają one także na gospodarkę wapniowo – fosforanową, co ma niemałe znaczenie dla ilości składników budulcowych kości (w znacznej większości składają się one z hydroksyapatytu, którego podstawowym budulcem są wapń oraz fosfor). Na skutek niedoboru obydwu pierwiastków, dochodzi do patologicznych zmian w strukturze tkanki, co przyczynia się do jej łamliwości oraz podatności na urazy. Zmniejszenie stężenia wapnia w kości wynika między innymi z niedoboru hormonów produkowanych przez jajniki. W związku z tym, spadek ilości estrogenów przyczynia się do przewagi mechanizmów resorpcyjnych w utkaniu kostnym.
Profilaktyka oraz leczenie osteoporozy
Kluczowym celem leczenia zdiagnozowanej osteoporozy jest zapobieganie złamaniom. W tym celu, stosuje się głównie bisfosfoniany oraz preparaty mające na celu uzupełnianie niedoboru wapnia oraz witaminy D. Gdy u podstaw osteoporozy leży menopauza, niezbędna może okazać się hormonalna terapia zastępcza uzupełniająca niedobór estrogenów chroniących przed rozpadem kości. Jeszcze większe znaczenie ma tutaj stosownie dobrana fizjoterapia. Stosuje się tu zarówno masaże, jak i naświetlanie, ultradźwięki czy kinezyterapię, która ma na celu wzmacnianie poszczególnych grup mięśni oraz poprawę ruchomości stawów.
Pacjenci o podwyższonym ryzyko zachorowania na osteoporozę, zadbać powinni o stosowną profilaktykę opierającą się na cyklicznym badaniu densytometrycznym, które ma na celu określenie gęstości kości, prognozowane zmian jej struktury w przeciągu najbliższych 10 lat oraz oszacowanie procentowej szansy na jej złamanie.
Więcej przydatnych informacji na temat osteoporozy w menopauzie można znaleźć na stronie: http://calperos.pl/o-osteoporozie.
