Choroba Parkinsona – jak ją rozpoznać i leczyć?
Data publikacji: 7 sierpnia 2020Choroba Parkinsona – potocznie parkinson – jest schorzeniem neurodegeneracyjnym, powodującym zwyrodnienie struktur mózgu. Chorzy stopniowo tracą sprawność i koordynację ruchową co utrudnia im wykonywanie codziennych czynności. Wyraźne objawy pojawiają się dopiero w zaawansowanym stadium, dlatego postawienie właściwej diagnozy i rozpoczęcie leczenia jest znacznie utrudnione. Parkinson to choroba rozpoznawana najczęściej u osób w podeszłym wieku, a zjawisko starzenia się społeczeństwa sprawia, że zdobywamy coraz więcej wiedzy na temat jej przebiegu i metod leczenia.
Jaki jest mechanizm choroby Parkinsona?
Bezpośrednią przyczyną choroby Parkinsona jest stopniowe zanikanie komórek dopaminergicznych w części mózgu zwanej istotą czarną. Uszkodzenie neuronów odpowiedzialnych za produkcję dopaminy następuje stopniowo, dlatego często właściwa diagnoza stawiana jest zbyt późno. Dopamina to neuroprzekaźnik odpowiedzialny za przesyłanie informacji o zależnych od naszej woli ruchach mięśni i koordynacji ruchowej. Jej niedobór skutkuje charakterystycznym drżeniem kończyn i sztywnością mięśni, a w zaawansowanym stadium trudnościami z przełykaniem, chodzeniem i utrzymywaniem równowagi.
Jak wygląda diagnoza?
Na parkinsona najczęściej chorują osoby starsze – średni wiek pacjenta to 58 lat. Degeneracja struktur mózgu może jednak rozpoczynać się nawet przed 40 rokiem życia. Szacuje się, że w momencie postawienia właściwej diagnozy bezpowrotnemu zniszczeniu uległo już do 70% wszystkich komórek produkujących dopaminę. Parkinson na początku daje szereg łagodnych objawów, które ze względu na wiek pacjentów często są bagatelizowane. Nie istnieje jeden test na parkinsona. Diagnozę stawia lekarz po przeprowadzeniu szczegółowego wywiadu z pacjentem, podczas którego rozpoznaje różne objawy i ich nasilenie. Badania przeprowadzane w tym okresie (takie jak tomografia komputerowa) służą najczęściej wykluczeniu innych dolegliwości.
Choroba Parkinsona – czy da się ją wcześnie wykryć?
Rozwinięcie się choroby Parkinsona poprzedza szereg pozornie niezwiązanych ze sobą objawów. Większość pacjentów doświadcza osłabienia zmysłu węchu, obniżenia nastroju i depresji, zaparć oraz zaburzeń snu. Rozpoznanie choroby w tej fazie jest praktycznie niemożliwe. Pełnoobjawową postać Parkinsona zwiastuje najczęściej drżenie ręki, ból barku i zmiana postawy podczas chodzenia. Rodzina zauważa, że chory nie nadąża idąc z innymi osobami i wolniej wykonuje codzienne czynności. Charakterystycznym objawem jest też mikrografia, czyli zmniejszanie wielkości kolejnych liter podczas pisania.
Jak przebiega choroba Parkinsona?
Po zastosowaniu leczenia następuje etap choroby zwany potocznie miodowym miesiącem. W tym czasie chory dobrze znosi farmakoterapię, a jego objawy praktycznie znikają. Trwa on nawet do 5 lat. Następnie, z powodu obumarcia większości komórek nerwowych wytwarzających dopaminę, rozpoczyna się ciężkie stadium Parkinsona. Pojawiają się zaburzenia równowagi, zwiększa się zagrożenie upadkami, które są szczególnie groźne, dlatego, że chory często do ostatniej chwili nie zdaje sobie sprawy z tego, że się przewraca. W ostatnim okresie większość czasu spędza w łóżku lub na wózku.
Jakie są metody leczenia choroby Parkinsona?
Najczęściej stosowanymi metodami leczenia jest farmakoterapia i terapia ruchowa pacjenta – fizjoterapia. Parkinsona nie da się wyleczyć, można tylko opóźniać postęp choroby i podnosić jakość życia chorego. Najskuteczniejszym znanym lekiem na chorobę Parkinsona jest Lewodopa. Dzięki niej pacjenci doświadczają “miesiąca miodowego”, czyli kilku lat praktycznie całkowitego cofnięcia objawów. Niestety z biegiem lat odpowiedź na tą substancję się wyczerpuje i pacjenci przechodzą do ciężkiego stadium choroby. Obecnie testowane są inne, nowocześniejsze metody leczenia, takie jak terapia genowa, czy operacyjne wszczepienie aparatu stymulującego pracę mózgu, mechanizmem działania przypominającego rozrusznik serca. Na całym świecie, z powodu stale zwiększającej się liczby chorych, trwają badania nad leczeniem Parkinsona, dlatego wkrótce możemy spodziewać się przełomu w tej dziedzinie.
