Alergia na mleko czy nietolerancja laktozy

Do najpopularniejszych alergenów zaliczamy: mleko, mąkę, pomidory, orzechy, marchew, soję, groch, migdały, proszek do pieczenia, ryby, białka zbóż wołowinę, musztardę i szynkę.

Po zjedzeniu alergizującego pokarmu osoba uczulona może zareagować na trzy sposoby:

• natychmiastową reakcją alergiczną
• reakcją alergiczną typu cytotoksycznego
• reakcją alergiczną typu kompleksów immunologicznych (objawy występują po kilku godzinach lub dniach).

Alergia pokarmowa może objawiać się zarówno na skórze, jak i w obrębie układów oddechowego, nerwowego oraz sercowo-naczyniowego. Do najczęstszych objawów zaliczamy: alergiczne zapalenie jamy ustnej, ostra alergiczna reakcja błony śluzowej żołądka, ostre i przewlekłe zaburzenia jelitowe, biegunki, alergiczny nieżyt nosa, astma, zmiany skórne, atopowe zapalenie skóry, a w zaawansowanych stanach alergicznych – wstrząs anafilaktyczny. Alergia może jednak powodować objawy, które początkowo trudno z nią skojarzyć, np. migreny, przewlekłe zmęczenie czy zaburzenia snu.

Alergia u dorosłych może powodować też inne objawy, które trudno z nią skojarzyć: migreny, zespół przewlekłego zmęczenia, zaburzenia snu, obrzęki dłoni, stóp i stawów. Leczenie alergii opiera się na diecie eliminacyjnej – jeżeli ta nie przynosi rezultatów, włącza się leczenie farmakologiczne.

Alergia na mleko

Alergia na białka mleka krowiego to najczęściej występująca nadwrażliwość na pokarmy. Problem dotyczy przede wszystkim niemowląt i małych dzieci, ale niekiedy dotyka także osób dorosłych. Zdarza się, że do alergizacji dochodzi nie tylko przez spożywanie mleka krowiego, ale i koziego oraz owczego. Alergia pojawia się u ok. 2-5% niemowląt karmionych sztucznie i u ok. 0,5% niemowląt karmionych naturalnie. Większość dzieci, przy prawidłowo wdrożonej i prowadzonej diecie eliminacyjnej, wyrasta z alergii do piątego roku życia. W mleku krowim rozróżnia się białka serwatkowe i kazeinowe.

W przetworach mlecznych średnia zawartość białek oscyluje w granicach:

• 3-3,5 proc. – mleko
• 0,5 proc. – masło
• 3 proc. – śmietana
• 9,5- 16 proc. – sery twarogowe
• 19-29 proc. – sery dojrzewające.

Do najczęściej alergizujących białek zaliczamy:

• laktoalbuminę – osoby uczulone mogą pić przegotowane mleko
• laktoglobulinę – można spożywać mleko kozie
• beta-laktoglobulina – osoby uczulone nie mogą spożywać mleka oraz mięsa wołowego i cielęcego
• kazeinę – nie można spożywać mleka krowiego i jego przetworów, oraz mleka i sera koziego
• glikoproteinę – oprócz mleka nie można spożywać śmietany i masła

W przypadku uczulenia na białka mleka krowiego dolegliwości mogą dotyczyć jednego bądź więcej narządów i występować w różnym nasileniu. Głównymi postaciami alergii na mleko są:

• postać żołądkowo-jelitowa
• biegunka i wymioty
• bóle brzucha i kolki
• zaparcia
• refluks żołądkowo-przełykowy
• zapalenie żołądka i jelit

Do objawów skórnych zaliczamy natomiast: wypryski na policzkach, uszach, zgięciach łokci i kolan, obrzęk naczynioruchowy, suchą skórę, świąd, liszaj oraz zmiany na błonach śluzowych jamy ustnej, pękanie warg, zajady.

Postać z układu oddechowego i uszu obejmuje: katar, swędzenie nosa, polipy nosa, nawracające zapalenie gardła, krtani i ucha środkowego, zaburzenia oddychania i bezdech senny. U dzieci obserwuje się także postać konstytucjonalno-mózgową, która objawia się: przewlekłą utratą apetytu, nadmierną pobudliwością nerwową, rozdrażnieniem, płaczliwością, wzmożonym napięciem mięśniowym, zaburzeniami w zapamiętywaniu oraz agresją.

Czytaj również: Plan dla biegaczy

Postać wstrząsowo-gwałtowna, zagrażająca życiu, jest natomiast obserwowana po trzech-czterech godzinach od spożycia alergenu. Do zespołu objawów zaliczamy: zblednięcie, wymioty, biegunkę, zlewne poty, obrzęk naczyniowo-ruchowy, pokrzywkę, duszność oraz zaburzenia pracy serca.

Alergia może dotyczyć kilku narządów, dlatego nie warto stawiać samodzielnej diagnozy i eliminować mleko z diety bez konsultacji z lekarzem oraz dietetykiem. Wszystkie wymienione objawy mogą świadczyć o występowaniu innych schorzeń, co wymaga przeprowadzenia dokładnych badań.

Alergia na mleko często bywa mylona z nietolerancją laktozy spowodowaną wrodzonym brakiem lub niedoborem laktazy – enzymu, który rozkłada laktozę na cukry proste tj. glukozę i galaktozę. Typowymi objawami nietolerancji są: biegunki, wzdęcia i bóle brzucha. Jeżeli zaobserwujemy przewlekłe symptomy u dziecka, musimy liczyć się z możliwością zahamowania przyrostu masy ciała i niedożywienia.

Eliminacja produktów mlecznych determinuje konieczność zastąpienia ich innymi pokarmami, które dostarczą organizmowi wapnia i witamin, np. preparaty mleko zastępcze. Starsze dzieci oraz osoby dorosłe powinny spożywać dodatkowo rośliny strączkowe, nasiona, zielone warzywa, suszone figi oraz tzw. pseudozboża, czyli proso i komosę.