Łuszczyca – Jak sobie z nią radzić?

Czy łuszczycą można się zarazić? Jak ją leczyć? Mamy odpowiedź na te i inne pytania dotyczące łuszczycy.

Łuszczyca może zajmować zarówno niewielkie partie ciała i objawiać się nielicznymi ogniskami, jak i stanowić poważne schorzenie, które opanowuje całą skórę i stawy, prowadząc do kalectwa. Pomimo że choroba nie jest zakaźna, zachorować może każdy z nas. Częstość jej występowania w populacji określana jest na 2-4%. Niewątpliwą rolę w rozwoju schorzenia odgrywa podłoże genetyczne. I typ łuszczycy, związany z dziedziczeniem autosomalnym dominującym, rozpoczyna się zazwyczaj przed 40. rokiem życia. Typ II – między 50 a 70 rokiem życia. Warto zatem wiedzieć o schorzeniu nieco więcej, bo zawsze istnieje ryzyko, że za kilka lat sami będziemy musieli się z nim borykać.

Przyczyny

Pomimo że łuszczyca od kilkudziesięciu lat jest przedmiotem badań naukowców, przyczyny jej powstania nie są do końca znane. Jedna z bardziej wiarygodnych teorii głosi, że łuszczyca to choroba autoimmunologiczna, czyli taka, w której organizm zaczyna atakować i niszczyć własne tkanki. Powszechnie przyjmuje się, że schorzenie występuje rodzinnie – dzieci osób chorych bardzo często mają problemy skórne podobne do tych, jakie mieli ich rodzice. Przeglądając statystyki zachorowań z ostatnich latach, możemy zaobserwować, że na psoriasis coraz częściej zapadają osoby starsze, które ukończyły już 70 rok życia. Zdaniem lekarzy późna łuszczyca jest spowodowana przyjmowanie niektórych leków stosowanych w leczeniu chorób serca oraz antydepresantów. Do pierwszego wysiewu może dojść także po bakteryjnych bądź wirusowych infekcjach. Chorobie sprzyjają również stany zapalne, np. w zębach czy zatokach.

Co się dzieje ze skórą?

W zdrowej, normalnie funkcjonującej skórze proces rozwoju, dojrzewania i obumierania komórek trwa ok. 4 tygodni. Układ immunologiczny osób chorych na łuszczycę wysyła sygnały, które skracają proces siedmiokrotnie. Nowe komórki dojrzewają zbyt szybko, nie dając szansy starym na normalne złuszczenie się. Właśnie dlatego naskórek osób chorych jest grubszy niż zdrowych, a na ciele zalega warstwa martwych komórek przybierających postać twardych łusek.

Wbrew powszechnej opinii choroba nie atakuje jedynie skóry. W 20 do 50 proc. przypadków celem ataku stają się bowiem paznokcie, na których pojawiają się drobne, czasem mało widoczne punkcikowate wgłębienia w płytce. Zmienione chorobowo paznokcie łatwo się łamią, rozwarstwiają, i są pożółkłe. Niekiedy łuszczyca atakuje również stawy (5–6 proc. przypadków).

Objawy i diagnostyka

Pierwszymi objawami łuszczycy są pojawiające się na łokciach, kolanach i owłosionej skórze głowy czerwonobrunatne grudki pokryte suchymi łuskami, które krwawią po rozdrapaniu. W celu potwierdzenia diagnozy lekarz pobiera skórę ze zmienionych chorobowo miejsc i bada ją pod mikroskopem. Chorobie zwykle towarzyszy rozległy stan zapalny z wysiękiem. U dzieci, znacznie częściej niż u dorosłych, zmiany obejmują partię twarzową.

Czy łuszczyca to wyrok?

Pomimo że łuszczyca nie zagraża bezpośrednio zdrowiu, może znacznie obniżyć komfort życia chorego. Stosując się do zaleceń lekarza i zmieniając dotychczasowy tryb życia, możemy jednak zmniejszyć częstotliwość jej nawrotów oraz osłabić objawy.

Czytaj również: Śródziemnomorska piramida żywieniowa

Kluczowe znaczenie ma zmiana diety:

  • wzbogać dietę o nienasycone kwasy tłuszczowych omega-3 oraz witaminy D. Włącz do dziennego jadłospisu ryby, owoce cytrusowe, zielone warzywa, marchewkę i czosnek. Zażywaj tran.
  • spożywaj jak najmniej wędlin, mięsa wieprzowego, czekolady, kawy, warzyw strączkowych oraz ostrych przypraw.
  • odstaw używki

oraz dbałość o dobrą kondycję skóry:

  • chroń skórę przed otarciami i nigdy nie zdrapuj zmian
  • nawilżaj skórę wazeliną; po kąpieli stosuj balsamy
  • jeżeli zaobserwujesz nasilenie objawów, stosuj preparaty z mocznikiem
  • bierz prysznic zamiast kąpieli, aby nie wysuszać skóry. Nie używaj gąbek.
  • postaw na kosmetyki naturalne, a do płukania włosów używaj naparu szałwiowego
  • perfumy nanoś na ubranie; spirytus wysusza skórę
  • nie przebywaj zbyt długo na słońcu
  • nie wyziębiaj, ani nie przegrzewaj ciała
  • noś ubrania bawełniane; ostra, bawełniana odzież jedynie podrażnia gołe ciało

Leczenie

Wstępne leczenie ma charakter objawowy. Jeżeli aplikowanie maści i naświetlania nie dają zadowalających rezultatów, lekarze zapisują leki doustne. Terapia zaczyna się od usunięcia łuski po uprzednim posmarowaniu skóry preparatem keratolicznymi z kwasem salicylowym, który nie tylko powoduje zmniejszenie ilości łusek, ale także przyspiesza absorpcję innych preparatów. Na oczyszczoną skórę kładzie się maści – cygnolinę, dziegcię oraz pochodne witaminy D, a niekiedy leki sterydowe i immunosupresyjne. Lekarze często podają także glikokortykosteroidy miejscowe, które przejawiają silne właściwości przeciwzapalne, przeciwproliferacyjne i immunomodulujące i wpływają na skuteczność w leczeniu łuszczycy. Analogi witaminy D3 (kalcypotriol, takalcytol) dają z kolei dobre efekty terapeutyczne przy jednoczesnym zmniejszeniu działań niepożądanych.
Leczenie ogólne opiera się na fototerapii, czyli naświetlaniu skóry. Aby osiągnąć efekt leczniczy konieczne jest wykonane ok. 20 zabiegów 2–3 razy w tygodniu.

Lekami stosowanymi w kuracji ogólnej są:

  • metotreksat – lek cytostatyczny. Przed podjęciem decyzji o włączeniu go do leczenia chory musi przejść podstawowe badania laboratoryjne, morfologię krwi z rozmazem, badanie czynności nerek oraz wątroby, RTG klatki piersiowej oraz ogólne badanie lekarskie.
  • cyklosporyna – lek immunosupresyjny o bardzo silnym działaniu, wskazany jedynie w ostrych przypadkach łuszczycy.
  • leki biologiczne (adalimumab, etanercept, infiksymab, ustekinumab) – nowa klasa środków farmakologicznych, które działają na określone cytokiny.

Czy łuszczycą można się zarazić?

Z łuszczycą jest tak jak z bielactwem – nie można się nią zarazić. Niestety, wiele osób nie zdaje sobie sprawy, że choroba nie przenosi się ani przez podanie ręki, ani przez picie wody z jednej szklanki, ani przez intymny kontakt. Warto o tym wiedzieć, aby nie przysparzać osobom chorym dodatkowych stresów lub – co gorsza – wzbraniać się przed podaniem ręki.